چگونه عوارض چشمی دیابت را کم کنیم ؟

چگونه عوارض چشمی دیابت را کم کنیم؟

شبکیه، لایه­ای سلولی حساس به نور است که در پشت چشم قرار دارد، وظیفه آن تبدیل نور به سیگنال های الکتریکی است. این سیگنال‌ها پس از فرستاده شدن به سمت مغز، به تصاویری که می‌بینیم تبدیل می‌شوند. خون رسانی به شبکیه از طریق شبکه‌ای از عروق خونی بسیار کوچک تامین می‌شود. رتینوپاتی دیابتی یکی از عوارض بیماری دیابت است که به علت بالا رفتن سطح قند خون و آسیب به قسمت پشتی چشم (شبکیه) ایجاد می‌شود. در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، این اختلال ممکن است باعث نابینایی شود. معمولا چند سال طول می­کشد تا رتینوپاتی دیابتی به مرحله‌ تهدید بینایی برسد.

برای کاهش عوارض چشمی دیابت، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• کنترل قند خون

مهم‌ترین قدم برای حفظ سلامت چشم در افراد مبتلا به دیابت، کنترل قند خون است. می­بایست سطح قند خون را به طور منظم با استفاده از گلوکومتر چک کنید و در صورت بالا بودن آن، به پزشک مراجعه کنید. HbA1c خود را به طور منظم بررسی کنید. HbA1c میانگین قند خون شما در طول سه ماه گذشته را نشان می‌دهد. رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید و از مصرف غذاهای پرشکر و کربوهیدرات تصفیه شده پرهیز کنید. انجام روزانه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی ،و یا ۵ روز در هفته توصیه می‌شود.

• معاینات منظم چشم

حداقل سالی یک بار برای معاینه چشم خود به چشم پزشک مراجعه کنید. چنانچه به رتینوپاتی دیابتیمبتلا باشید، ممکن است لازم باشد معاینات چشم را در دفعات بیشتری انجام دهید. در صورتی که هرگونه تغییر در بینایی خود، مانند تاری دید، لکه‌های شناور یا دوبینی مشاهده کردید، فوراً به چشم پزشک مراجعه کنید.

درمان عوارض چشمی دیابتی ها در صورت شدت بیماری

دیابت می‌تواند عوارض مختلفی برای چشم داشته باشد، در زیر به صورت مختصر به چند نمونه از این عوارض اشاره شده­است:

رتینوپاتی دیابتی : زمانی که سطح قند خون افزایش می­یابد، رگ‌های خونی موجود در شبکیه‌ی چشم ورم کرده و دچار پارگی و یا انسداد شده و موجب ایجاد بیماری رتینوپاتی دیابتی می­شوند. رتینوپاتی دیابتی منجر به تاری دید، خونریزی در چشم و حتی نابینایی شود. درمان رتینوپاتی دیابتی به صورت زیر است:

• درمان با لیزر: لیزر درمانی می تواند برای درمان رتینوپاتی دیابتی پیشرفته که باعث خونریزی یا نشت مایع در شبکیه می شود، استفاده شود.
• تزریق دارو: داروهایی به نام ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) می توانند برای درمان رتینوپاتی دیابتی که به لیزر درمانی پاسخ نداده است، استفاده شوند.

ادم ماکولا دیابتی: بخش کوچکی از شبکیه چشم ماکولا است که برای دید دقیق و جزئی ضروری است. زمانی که ادم ماکولای دیابتی اتفاق می‌افتد، مایعات در ماکولا جمع شده و ممکن است منجر به تاری دید و از دست دادن بینایی مرکزی شود. داروهای ضد VEGF می­توانند در درمان ادم ماکولای دیابتی که سبب ایجاد تورم و نشت مایع در شبکیه می­شود، استفاده شوند.

آب مروارید: افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر ابتلا به آب مروارید می­باشند. آب مروارید باعث کدر شدن عدسی چشم شده و  ممکن است موچب تاری دید، خیرگی و مشکل دید در شب شود. جراحی آب مروارید تنها راه درمان این عارضه است.

گلوکوم: به گروهی از بیماری‌های چشم که به عصب بینایی آسیب می‌رسانند گلوکوم گفته می­شود. نقش عصب بینایی رساندن  اطلاعات از چشم به مغز می­باشد. گلوکوم ممکن است منجر به از دست دادن میدان دید و در نهایت نابینایی شود. راههای درمان گلوکوم به صورت زیر است:

• داروهای مختلفی برای کاهش فشار چشم و جلوگیری از آسیب به عصب بینایی وجود دارد.
• لیزر درمانی می­تواند درمان گلوکوم در افرادی که به دارو پاسخ نداده است، استفاده شود.
• جراحی می­تواند برای درمان گلوکوم که به دارو یا لیزر درمانی پاسخ نداده است، استفاده شود.

خشکی چشم: بیشتر افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر ابتلا به خشکی چشم هستند. خشکی چشم ممکن است باعث سوزش، خارش و قرمزی چشم شود.

پیشگیری از عوارض دیابت بر روی چشم

با انجام اقدامات زیر می‌توانید خطر ابتلا به عوارض چشمی دیابت و یا از دست دادن بینایی را به طور قابل توجهی کاهش دهید:

• از سیگار کشیدن خودداری کنید زیرا خطر ابتلا به عوارض چشمی دیابت را افزایش می­دهد. سیگار اثرات مخربی روی سیستم بدنی فرد خواهد داشت. سیگار مشکلات مختلفی برای سلامت فرد از جمله بیماری‌های قلب و عروق ایجاد می­کندو این افراد مستعد حملات قلبی و سکته هستند و این مسئله در مورد بیماران دیابتی بسیار اهمیت دارد.

• از فشار خون بالا خودداری کنید زیرا به رگ‌های خونی چشم آسیب می­رساند. فشار خون بالا در افراد دیابتی یک اتفاق شایع است و در نهایت بر روی بینایی اثر می‌گذارد. برای کاهش خطرات ناشی از افزایش فشار خون، فشار خون خود را مرتباً کنترل کنید. فشارخون نرمال و طبیعی به اندازه قند خون برای افراد دیابتی دارای اهمیت است.

• وزن خود را در حد متعادل نگه دارید. چاقی خطر ابتلا به عوارض چشمی دیابت را افزایش می­دهد. رژیم غذایی بسیار در روند بیماری موثر است. زمانی که سطح قند خون تغییر کند، شکل لنز چشم تحت تاثیر قرار گرفته، تغییر پیدا می­کند و باعث تاری دید می‌شود. برنامه غذایی شما بهتر است حاوی ویتامین A ، ویتامین C ویتامین E ،بتاکاروتن و اسید چرب امگا ۳، لوتئین و زینک باشد.

• همچنین نوشیدن آب در طول روز یکی از راه‌های مدیریت دیابت و پیشگیری از آن است. لازم به ذکر است افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر کم آبی ناشی از سطح گلوکز بالا در بدن هستند.

• ورزش کردن به طور منظم یکی از عواملی است که از آسیب­های چشمی مربوط به دیابت جلوگیری می‌کند. حداقل ۳ بار در هفته و یا به مدت ۶۰ دقیقه در طول روز ورزش کنید. چنانچه به دنبال ورزش منظم هستید، بهتر است که آن را به صورت تدریجی شروع کنید و به یک باره زیاده روی نکنید تا به یکیاره به بدنتان فشار وارد نشود.

• کلسترول بد عامل آسیب به رگ‌های خونی بوده و می­بایست مراقب سطح آن باشید. با انجام آزمایش خون کلسترول بد را کنترل کنید. تمرین و ورزش منظم، نوشیدن آب به اندازه کافی و خوردن غذا‌های سالم اثرات مثبتی در کنترل کلسترول بد خواهند داشت.

در صورت ابتلا به رتینوپاتی دیابتی، درمان‌های مختلفی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و از دست دادن بینایی وجود دارد. این درمان‌ها شامل لیزر درمانی، تزریق دارو به داخل چشم و جراحی است. در صورت ابتلا به آب مروارید یا آب سیاه، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.

چه نوع عینک هایی دیابت چشمی را کاهش می دهد و یا از ابتلا به آن پیشگیری میکند؟

در حال حاضر هیچ نوع عینکی که دیابت چشمی را مستقیماً کاهش دهد و یا از ابتلا به آن پیشگیری کند، وجود ندارد. عینک هایی که می­توانند به افراد مبتلا به دیابت کمک کنند را به صورت مختصر شرح خواهیم داد:

اصلاح عیوب انکساری: دیابت می­تواند باعث تاری دید شود، زیرا قند خون بالا ممکن است به عدسی چشم آسیب برساند. عینک های طبی این تاری دید را اصلاح کرده و وضوح بینایی را به شما بهبود می­بخشد.

محافظت از چشم در برابر نور خورشید:  نور خورشید می­تواند به شبکیه چشم آسیب رسانده و در نتیجه خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی را در افراد دیابتی افزایش دهد. عینک های آفتابی با عدسی­ های UV  از چشم شما در برابر اشعه های مضر خورشید محافظت می­کنند.

کاهش خستگی چشم:  افراد مبتلا به دیابت بیشتر از افراد دیگر دچار خستگی چشم می­شوند. عینک های مخصوص مطالعه یا کار با کامپیوتر می­تواند با کاهش خیرگی و فیلتر کردن نور آبی، به کاهش خستگی چشم کمک کنند.

نتیجه گیری

دیابت نوعی بیماری است که در آن انسولین در بدن فرد تولید نشده و یا در بدن فرد موجود هست، اما بدن قابلیت استفاده از آن را ندارد. هنگامی که قند موجود در خون شما بیشتر از حد طبیعی شود، احتمال ابتلا به دیابت بسیار افزایش می­یابد. بیماری دیابت با گسترش زندگی شهرنشینی، شیوع بیشتری یافته است. دو نوع دیابت وجود دارد. نوع دوم آن که به‌صورت اکتسابی و وابسته به سبک زندگی افراد بوده، پیوسته در حال گسترش است.

بالا بودن قندخون موجب تورم چشم شده و نتیجه­ی آن ایجاد تغییراتی در بینایی می­باشد. برای درمان تاری دید و بازگشت به حالت طبیعی، باید قندخون نرمال شود و ممکن است درمان و بهبود آن تا مدت سه ماه طول بکشد.

برای پیشگیری از آسیب‌های چشم ناشی از دیابت، می­بایست همواره قند خون در مقدار مناسب تنظیم گردد. ازتوصیه‌های پزشکی پیروی کرده و مواد غذایی مناسب، همراه با داشتن فعالیت و ورزش را جدی بگیرید. آزمایش چشم سالانه توسط پزشک متخصص ضروری است و  نباید به تاخیر انداخته شوند زیرا عدم انجام آزمایش به موقع چشم، آسیب‌های جبران‌ناپذیری در پی خواهند داشت.